Wały napędowe - wyważanie, regeneracja i naprawa wałów napędowych.
Wał napędowy jest jednym z najbardziej obciążanych elementów przeniesienia napędu. Zadaniem wału napędowego jest przeniesienie momentu obrotowego między poszczególnymi zespołami układu napędowego. W zależności od konstrukcji układu napędowego stosuje się jeden lub kilka wałów napędowych. Wał napędowy, obok kół jezdnych i koła zamachowego silnika, to jeden z największych rotorów w pojeździe. Podczas projektowania wału napędowego należy określić maksymalny moment obrotowy, który będzie przenoszony.
- Kto z nas myślał o wale napędowym w aucie zanim się popsół?
- Czy wiecie, że większość wałów podobnie jak silnik wymaga smarowania?
- Czy wiecie, że wał kręci się z prędkością większą niż półosie i koła?
- Wiesz, że w skrajnych przypadkach urwany lub rozpięty wał napędowy może zrobić duże szkody w podwoziu auta lub nawet doprowadzić do przewrócenia się pojazdu?
W większości przypadków odpowiedź jest negatywna. Dlatego zapraszamy Państwa do nas na przegląd wału kardana. Większość użytkowników samochodów wyposażonych w wał napędowych uważa, że wał napędowy ma prostą budowę oraz, że każdy mechanik poradzi sobie z jego naprawą. Nic bardziej mylnego. Serwisowanie wałów napędowych wymaga dużej wiedzy, wieloletniej praktyki oraz specjalistycznych narzędzi.
- Czy warto naprawić - zregenerować uszkodzony wał napędowy czy lepiej kupić nowy?
Odpowidz na to pytanie zależy od stopnia zużycia starego uszkodzonego wału napędowego. Jeśli części zamienne dobrej jakości są dostępne, to zawsze zalecamy zregenerować stary wał napędowy! Dlaczego? Regeneracja jest tańsza i skuteczna. Nowe oryginalne wały napędowe kosztują zazwyczaj 5000-8000zł. Większość gotowych wałów napędowych do samochodów osobowych, które są dostępne na naszym rynku to chińskie zamienniki. W procesie regeneracji używamy oryginlnych części np. Spicer, INA, Lobro, SKF, FAG. Dobrze wykonana naprawa gwarantuje, że wał będzie trwały tak samo jak nowy oryginalny. Alternatywą dla regeneracji wału jest zakup wału kardana wyprodukowanego przez wyspecjalizowany serwis z części dobrej jakości.
Zakup taniego zamiennika powinien być ostatecznością w przypadku jeśli do danego modelu części zamienne nie są dostępne lub koszt naprawy znacznie przekracza koszt nowego zamiennika.
- Czy warto kupić używany wał napędowy?
NIE WARTO! Większość używanych wałów napędowych oferowanych głównie w serwisach aukcyjnych typu Allegro, to mocno zużyte i wyeksploatowane elementy. Bardzo często trafiają do nas klienci, którzy kupili używany wał napędowy w gorszym stanie niż posiadali dotychczas. Dlaczego tak jest? Większość używanych wałów oferowana jest przez ludzi, którzy kupili nowy wał i chcą się pozbyć starego wału. Są również wały pochodzące z aut przeznaczonych na części, które również zazwyczaj mają bardzo duże przebiegi, są niewłaściwie zdemontowane i źle przechowywane.
Poniżej kilka informacji na temat wałów napędowych kardana.
W samochodach ciężarowych i autobusach stosuje się z reguły wały rurowe z przegubami krzyżakowymi (Cardana). W samochodach osobowych często prócz krzyżaków stosuje się przeguby homokinetyczne lub elastyczne przeguby gumowo metalowe.
Bicie promieniowe wału wywołuje drgania, które niekorzystnie wpływają na elementy z nim współpracujące, np. skrzynię biegów, most napędowy, reduktor czy przystawkę odbioru mocy. Jeśli drgania wału są już bardzo duże, przenoszą się na pojazd, powodując odkręcanie się połączeń w pneumatycznym układzie hamulcowym lub uszkodzenia elementów elektronicznych. Bardzo często się zdarza, że kierowca nie zgłasza problemu z biciem wału podczas przeglądu, gdyż go po prostu nie czuje. Wynika to z coraz lepszej amortyzacji kabiny oraz fotela kierowcy, które skutecznie tłumią drgania wału. Mechanicy nie kojarzą faktu np. częstej wymiany uszczelniacza czy łożyska w skrzyni biegów z biciem wału. Dlatego podczas przeglądu pojazdu zaleca się kontrolę wału napędowego i jego poszczególnych elementów.
Podczas okresowych przeglądów pojazdów użytkowych weryfikacja wałów napędowych jest często pomijana. Tymczasem w kilkuletnich pojazdach luzy w przegubach krzyżakowych, wielowypuście czy łożysku podporowym zdarzają się bardzo często. Bicie wału napędowego ma wpływ na uszkodzenia elementów z nim współpracujących i nie tylko.
Warto zaznaczyć, że przy każdej naprawie skrzyni biegów czy mostu napędowego oraz podczas jakiejkolwiek ingerencji w konstrukcję wału, np. po wymianie krzyżaków, czy łożyska podporowego należy wał wyważyć na wyważarce. Z tego powodu naprawy wałów napędowych warto powierzyć wyspecjalizowanym warsztatom wyposażonym w niezbędne urządzenia.
W trakcie procesu wymiany krzyżaka wału napędowego należy krzyżak wyosiować przy użyciu czujnika zegarowego oraz dobrać odpowiedniej grubości pierścienie zabezpieczające. Segery dołączone do zakupionego zestawu naprawczego krzyżaka zazwyczaj mają niewłaściwą grubość.
Oś źródła momentu obrotowego oraz oś odiornika tegoż momentu obrotowego powinny być równoległe do siebie. Inne położenie może powodować występowanie wibracji.
Podczas przeglądu pojazdu należy skontrolować luzy wału na połączeniu przesuwnym (wielowypuście) i co 1 - 2 lata, w ramach profilaktyki, trzeba wał wyważyć. Jest to tańsze niż późniejsza naprawa. Istnieją różne rozwiązania wałów, co wynika z konstrukcji układu napędowego pojazdu. W tradycyjnych rozwiązaniach wały były łączone ze sobą złączami kołnierzowymi (flanszami, a łożysko podporowe umieszczano na przednim wale na złączu pośrednim. W nowych rozwiązaniach, stosowanych w pojazdach MAN (TGA), Iveco (Stralis), DAF czy Volvo, wały nie są połączone ze sobą flanszami, lecz krzyżakiem. Łożysko podporowe montowane jest na tulei złącza przesuwnego. Dzięki takiej konstrukcji zmniejszono masę wału (niestety zwiększyła się ich awaryjność).
UWAGA - wał działa jak bezpiecznik zabezpieczający przed uszkodzeniem skrzyni biegów lub mostu napędowego. Budowa zbyt mocnego wału w stosunku do oryginalnego może spowodować, że uszkodzone zostaną inne elementy, których naprawa będzie dużo droższa.
WAŁY PRZEGUBOWO-TELESKOPOWE WOM/ PTO/ WPM.
Wały przegubowo-teleskopowe szerokokątne stosuje się w przypadku, kiedy wzajemne położenie wałków WOM i WPM może powodować złamanie przegubu do 50° pracy ciągłej oraz 80° pracy chwilowej. Wały te umożliwiają przenoszenie napędu w sposób ciągły bez konieczności wyłączania napędu na uwrociach. Wały przegubowo-teleskopowe podstawowe i szerokokątne, w zależności od potrzeb, mogą być wyposażone w następujące sprzęgła bezpieczeństwa: jednokierunkowe, przeciążeniowe automatyczne, cierne, cierne jednokierunkowe, przeciążeniowe o promieniowym działaniu zabieraków, z kołkiem ścinanym.
Sprzęgło jednokierunkowe przenosi moment obrotowy tylko w jednym kierunku i jest montowane do wałów napędzających maszyny o dużym momencie bezwładności (np. kosiarki dyskowe).
Sprzęgło przeciążeniowe automatyczne służy do przerwania strumienia mocy, gdy wartość przenoszonego momentu obrotowego osiągnie wielkość nastawioną. Sprzęgło nie wymaga natychmiastowego wyłączenia napędu w momencie zaistnienia przeciążenia.
Sprzęgło cierne przenosi moment obrotowy bez rozłączania napędu, gdy przeciążenie osiągnie wartość ustaloną. Jest stosowane jako sprzęgło rozruchowe lub przeciążeniowe do napędu maszyn z elementami o dużym momencie bezwładności.
Sprzęgło cierne jednokierunkowe pozwala na przeniesienie momentu obrotowego bez wyłączania napędu nawet, gdy przeciążenie osiągnie wielkość ustawienia sprzęgła. Jednocześnie pozwala na przeniesienie momentu obrotowego tylko w jednym kierunku. Używane może być w maszynach z elementami o dużym momencie bezwładności.
Sprzęgło przeciążeniowe o promieniowym działaniu zabieraków służy do przerwania strumienia mocy, gdy wartość przenoszonego momentu obrotowego osiągnie wielkość nastawioną.
Sprzęgło z kołkiem ścinanym zabezpiecza elementy przenoszące napęd przed zablokowaniem i odłącza maszynę od ciągnika po osiągnięciu wartości momentu ścinającego kołek.
